|
strona główna |
|
mapa strony |
|
kontakt |
| Inne | |
| Praktyczne wskazówki dla "pomagaczy" • Wsłuchaj się w istotne treści, które przekazuje mówiący. • Staraj się wyobrazić sobie jak osoba widzi i przeżywa sprawy, o których mówi. • Przekazuj własnymi słowami, jak zrozumiałeś zasadnicze wypowiedziane treści. • Sprawdzaj na bieżąco, czy osoba potwierdza trafność twoich wypowiedzi, mówiących o tym jak ją zrozumiałeś. • Nie oceniaj, nie interpretuj, nie dawaj rad, nie wyciągaj informacji, które tylko tobie potrzebne są do sprawdzania swoich hipotez. • Słuchając pamiętaj, aby ręce trzymać jak najdalej od twarzy. • Bądź otwarty, pamiętając, że osoba cię obserwuje, twoje ruchy, zachowanie. • Nie bierz udziału w kłótniach - kto ma rację. W tych sytuacjach obie strony są przegrane. • Jeżeli osoba mówi dużo, a jej wypowiedzi są nieistotne, postaraj się zachęcić ją, aby swoją wypowiedź zapisała a następnie przeczytała w grupie. Grupa najlepiej przekazuje informacje zwrotne na temat wiarygodności treści. • Nie szukaj na siłę problemów, one same się znajdą. • Sprawdź, dla kogo osoba mówi, czy realizuje swój interes przedstawiając swoje problemy, czy mówi na twój użytek. • Sprawdzaj na bieżąco, co ciebie interesuje, na czym jesteś skoncentrowany - na problemie czy na osobie. Umiejętności w prowadzeniu rozmowy: 1. Aktywne i efektywne słuchanie - umiejętność słuchania i rozumienia przekazywanych informacji, zadawania pytań, okazywanie zainteresowania za pomocą słów i gestów. 2. Empatyczna wrażliwość - rozpoznawanie przeżyć osoby, wyrażanie zrozumienia, towarzyszenie jej przy jednoczesnym zachowaniu swojej odrębności. 3. Ułatwianie - pomoc w otwartym wypowiadaniu się, ułatwianie porozumiewania się poprzez życzliwość, zainteresowanie i dyskrecję. 4. Zadawanie pytań - umiejętność stawiania pytań ułatwiających poznanie źródeł trudności i problemów życiowych, formułowanie pytań otwartych, zapewniających swobodę wypowiedzi. 5. Parafrazowanie - przedstawianie swoimi słowami tego, co mówi osoba, by lepiej uświadomić jej problemy zawarte w omawianej sprawie. 6. Konfrontacja - reakcja na wypowiedź, która ma pomóc w dostrzeżeniu obecnych w niej sprzeczności oraz mechanizmów obronnych. 7. Interpretowanie - umiejętność przedstawienia własnego odbioru i rozumienia poruszonego problemu w celu spojrzenia na sytuację z innej perspektywy. 8. Udzielanie wsparcia - okazywanie zrozumienia sytuacji, w jakiej znajduje się osoba, pomoc w nabraniu dystansu do problemów a także dotarciu do własnych możliwości. 9. Zakończenie rozmowy - zawiera krótkie streszczenie, sugestie ułatwiające rozwiązanie zgłoszonych problemów oraz zachętę do kontynuowania dalszego kontaktu. Jak zajmować się sobą? • Bądź dla siebie łagodny. • Przypominaj sobie, że jesteś tylko osobą wspierającą. Nie jesteś czarodziejem. Nie możemy innych zmienić, możemy zmienić tylko nasz stosunek do nich. • Znajdź swoją pustelnię i odwiedzaj ją codziennie. • Dawaj swoim współpracownikom wsparcie, pochwały i otuchę. Naucz się przyjmować to samo od innych. • Pamiętaj, że będąc świadkiem bólu, z którym się spotykamy, jesteśmy skazani na to by czuć bezradność. Przyznaj się do swojej bezradności bez wstydu. Samo bycie z kimś i okazywanie mu serdeczności jest czasem najważniejsze. • Unikaj rutyny tak często, jak tylko możesz. • Naucz się odnajdywać różnicę między narzekaniem, które przynosi ulgę a narzekaniem, które wzmacnia stres. • W drodze do domu skup się na tym, co wydarzyło się w ciągu dnia. • Bądź twórczy. Próbuj nowych pomysłów. Czerpiąc z własnego źródła bądź zarówno artystą, jak i rzemieślnikiem. • Traktuj przełożonych i współpracowników jako źródło wsparcia. • Unikaj profesjonalnego żargonu poza pracą. • Zaplanuj sobie możliwość wycofania się w ciągu tygodnia i odpoczynku. • Mów NIE zamiast NIE MOGĘ, NIE POWINNAM lub MUSZĘ. Jeżeli nigdy nie mówisz NIE, co warte jest Twoje TAK. • Pamiętaj, że obojętność bardziej rani, niż przyznanie, że nic więcej nie potrafisz zrobić. • Śmiej się i używaj zabawy. Opracowanie: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości - Warszawa Pokora Myśli Matki Teresy z Kalkuty Istnieje kilka sposobów ćwiczenia pokory: mówić jak najmniej o sobie; pilnować swoich obowiązków; nie wtrącać się w sprawy innych ludzi; unikać ciekawości; przyjmować z zadowoleniem wyrazy sprzeciwu i upomnienia; nie zwracać uwagi na błędy innych; akceptować zniewagi i krzywdy; godzić się z faktem, że jest się lekceważonym, zapomnianym i nie lubianym; nie zabiegać o szczególną dla siebie sympatię i podziw; być uprzejmym nawet w tedy, gdy się jest prowokowanym; nigdy nie nastawać na czyjąś godność; ustępować w dyskusji, choćby się miało rację; wybierać zawsze najtrudniejsze. Psychologiczne mechanizmy obronne Istnieją czynności umysłu zniekształcające obraz rzeczywistości, wykonywane w celu obrony przed zagrożeniami. Czynności te nazywa się najczęściej mechanizmami obronnymi. Mechanizmy obronne rodzą się w sytuacjach zewnętrznego i wewnętrznego konfliktu, są reakcją na zagrożenia i lęki. Pomagają zachować pozytywny obraz siebie, poradzić sobie z trudną sytuacją. Spełniają zatem także pozytywne funkcje. Jednakże w wielu sytuacjach powodują, że uszkodzeniom ulega zdolność do spostrzegania i osądu, co prowadzi do samooszukiwania i zagubienia w złudzeniach. Zamyka to człowieka w niszczącym, zniekształcającym rzeczywistość systemie iluzji.
Pozytywne: Dlaczego alkoholik pije i nie widzi, że alkohol mu szkodzi? Odpowiedzialny za to jest system iluzji i zaprzeczania - to mechanizm obronny, który uniemożliwia dostrzeganie skutków picia oraz ukrywanie faktu swego uzależnienia przed sobą i otoczeniem. Przybiera postać coraz bardziej rozbudowanych uzasadnień dla picia. Oznacza to, że duża część uwagi i energii alkoholika poświęcona jest na to, by sobie i innym objaśniał on sens, konieczność i pozytywne strony picia alkoholu.
• proste zaprzeczanie - zaprzeczanie oczywistym faktom, podtrzymywanie przekonania, że czegoś nie ma, mimo, że w rzeczywistości istnieje: "Wypiłem tylko jeden kieliszek", "Nic nie piłem"; • minimalizowanie - pomniejszanie problemów z alkoholem, przyznawanie się do nich, ale w taki sposób, że wydają się znacznie mniejsze, niż w rzeczywistości: "Inni piją więcej"; • obwinianie - zaprzeczanie własnej odpowiedzialności za swoje zachowania i utrzymywanie, że zawinił ktoś lub coś innego: "Koledzy mnie namówili"; • racjonalizowanie - usprawiedliwianie i wyjaśnianie przyczyn picia, pomniejszających własną odpowiedzialność i przedstawiających w pozytywnym świetle motywy własnego postępowania. Służą one przede wszystkim do dostarczania innych niż uzależnienie wyjaśnień dla zachowań związanych z piciem: "Gdybym nie wypił na imieninach, solenizant by się obraził"; • intelektualizowanie - unikanie konkretnej i osobistej świadomości problemów alkoholowych, traktowanie spraw związanych z alkoholem ogólnikowo, w sposób abstrakcyjny, przy pomocy analizy teoretycznej: "Przecież wszyscy piją"; • odwracanie uwagi - zmiana tematu rozmowy w celu uniknięcia tematów zagrażających, bo związanych z alkoholem: "Znów piłeś"; "Tej zupy nie da się jeść, jest za słona"; • koloryzowanie wspomnień - opowiadanie w bardzo atrakcyjny sposób o przeżyciach alkoholowych: "To były cudowne imieniny, wspaniale się bawiliśmy" bez wspominania, że skończyło się awanturą i bójką; • wypieranie - zapominanie o nieprzyjemnych zdarzeniach; • marzeniowe planowanie - tworzenie naiwnych wizji własnych działań i sytuacji, potrzebnych do rozwiązywania konkretnych problemów życiowych i poprzestawanie na samych marzeniach.
Opracowano na podst.: H. Grzegołowska-Klarkowska: "Mechanizmy obronne" J. Mellibruda: "Psychologiczne mechanizmy uzależnienia" Pierwszy kontakt z osobą uzależnioną i współuzależnioną Jego celem jest: rozpoznanie, kim jest osoba szukająca pomocy, jaki ma problem; określenie jej sytuacji życiowej; postawienie wstępnej diagnozy; rozpatrzenie sposobów udzielenia pomocy; wparcie i motywowanie do podjęcia konstruktywnych działań. • Traktuj problem uzależnienia jako główny i pierwszoplanowy. • Staraj się o kompetencję i rzetelność, zwłaszcza w stawianiu diagnozy oraz w ukazywaniu konkretnych rozwiązań problemu. • Dbaj o dostarczanie osobie uzależnionej rzetelnych, pełnych i prawdziwych informacji o uzależnieniach, formach pomocy, procesie leczenia oraz rozwoju osobistego. • Pamiętaj, by w ramach udzielania pomocy nie zwiększać "komfortu używania" środków uzależniających. • Nie bierz odpowiedzialności za jakiekolwiek działania, które mogą i powinny być podjęte przez osobę uzależnioną. • Postępuj spójnie i konsekwentnie, by nie ulec manipulacji ze strony osób uzależnionych oraz ich uzależnionemu myśleniu. • Rozwijaj zdolności psychologiczne i duchowe w zakresie działań pomocowych (wsparcie ze strony współpracowników, szkolenia, warsztaty, superwizje, rekolekcje). • Silne pragnienie lub przymus zażywania substancji uzależniającej np. głód alkoholowy, narkotykowy, nikotynowy. • Trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z zażywaniem środków psychoaktywnych np. rozpoczynanie, ilość, kończenie picia. • Fizjologiczne objawy stanu odstawienia występujące po przerwaniu lub zmniejszeniu zażywania środków psychoaktywnych np. drżenie mięśniowe, nudności, pocenie się. • Zmiana tolerancji na zażywane środki uzależniające np. spożywanie większych dawek alkoholu dla wywołania podobnego efektu. • Zażywanie środków uzależniających mimo wyraźnych dowodów ich szkodliwości dla zdrowia fizycznego i psychicznego, np. uszkodzenie wątroby, stany depresyjne, próby samobójcze. • Postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań z powodu zdobywania, zażywania środków oraz usuwania skutków zażywania np. brak troski o rozwój intelektualny, brak rekreacji, posiadania hobby. Współuzależnieniem nazywamy zespól zaburzeń o charakterze emocjonalnym, poznawczym i somatycznym, będących skutkiem szkodliwego przystosowania do dysfunkcyjnego układu rodzinnego spowodowanego zażywaniem środków uzależniających lub uzależnieniem bliskiej osoby, a przez to uniemożliwiających realistyczne, skuteczne i konstruktywne rozwiązywanie trudności osobistych i rodzinnych.
• Uporczywa koncentracja myśli, uczuć i działań wokół zachowań osoby uzależnionej np. nadopiekuńczość żony wobec męża alkoholika, tuszowanie skutków picia, poczucie wstydu z powodu jego zachowań. • Poczucie konieczności kontrolowania zachowań osoby uzależnionej m.in. w celu utrzymania bezpiecznych rozmiarów zażywania środków psychoaktywych np. wylewanie i chowanie alkoholu, picie razem z alkoholikiem, wymuszanie obietnic zaprzestania picia. • Utrwalenie się sztywnego schematu zachowań obejmującego okresy zażywania środków psychoaktywnych i abstynencji np. nadmierna czujność i stan pogotowia emocjonalnego, stany depresyjne i lękowe, podejrzliwość, nieufność wobec osoby uzależnionej. • Podejmowanie przez osobę współuzależnioną i załamywanie się prób zmiany typowych reakcji na zachowania uzależnionego np. brak konsekwencji, poczucie bezradności, brak zachowań usamodzielniających (nie szuka pracy, nie dokształca się, nie dba o siebie). • Zmiany tolerancji na destrukcyjne zachowania osoby uzależnionej np. agresywne i wulgarne zachowania, przemoc fizyczna, nadużycia seksualne. • Zaburzenie (rozregulowanie) reakcji emocjonalnych na zachowania osoby uzależnionej np. czerpanie satysfakcji poprzez uśmierzanie stanów przykrych, tłumienie stanów przyjemnych w korzystnych sytuacjach, zachowania kompulsywne. • Poczucie niemożności rozstania się z osobą uzależnioną i paradoksalne umacnianie się więzi po kolejnych destrukcyjnych incydentach lub próbach odejścia.
| |
| ........................................................................................................................................... | |
| « powrót | |
| copyright © 2007 LICHEŃSKIE CENTRUM POMOCY | powered by ARTplus |